Fakty i Mity o uzależnieniu, które warto znać:

MIT 1: Uzależnienie to kwestia słabej woli

➡ FAKT: Gdyby to była tylko kwestia charakteru, nikt nie miałby problemu z rzuceniem nałogu. Uzależnienie to choroba mózgu – substancje i zachowania uzależniające dosłownie przeprogramowują mechanizmy nagrody w naszym mózgu, przez co osoba uzależniona traci kontrolę nad swoim zachowaniem. To nie jest „brak siły”, to biologia.

MIT 2: Uzależnić można się tylko od używek

➡ FAKT: Nie tylko alkohol czy narkotyki uzależniają. Hazard, zakupy, seks, internet – to wszystko może działać na nasz mózg tak samo jak substancje. To nie substancja jest kluczowa, ale mechanizm, który za tym stoi – silne pragnienie, przymus i utrata kontroli.

MIT 3: Jak ktoś nie bierze codziennie, to nie jest uzależniony

➡ FAKT: Uzależnienie nie oznacza, że ktoś musi pić czy brać codziennie. Niektórzy robią to rzadziej, ale kiedy już zaczynają, nie potrafią się zatrzymać. Chodzi o to, czy ktoś ma kontrolę nad tym, co robi, a nie o częstotliwość.

MIT 4: Uzależnienie to problem ludzi z marginesu

➡ FAKT: Uzależnienie nie wybiera – dotyka zarówno osób bezdomnych, jak i tych, którzy mają domy, pracę, rodziny i dobre wykształcenie. Wysoko funkcjonujące osoby uzależnione potrafią przez lata maskować problem.

MIT 5: Jak ktoś potrafi na jakiś czas przestać, to nie jest uzależniony

➡ FAKT: Niektóre osoby uzależnione potrafią zrobić sobie przerwę, ale to nie znaczy, że problem znika. Wystarczy stres, kryzys albo moment nieuwagi – i wracają do nałogu. Kontrola chwilowa to nie to samo co zdrowienie.

MIT 6: Detoks to leczenie

➡ FAKT: Detoks to tylko początek – usuwa substancję z organizmu, ale nie rozwiązuje problemu. To trochę jak leczenie grypy samą gorączką – objaw znika, ale choroba wciąż jest w środku. Bez terapii i pracy nad sobą ryzyko powrotu do nałogu jest ogromne.

MIT 7: Wystarczy przestać brać/pić/grać i problem zniknie

➡ FAKT: Sama abstynencja to dopiero pierwszy krok. Uzależnienie zmienia sposób, w jaki radzimy sobie z emocjami, stresem czy nagrodą. Bez zmiany tych mechanizmów ryzyko nawrotu jest bardzo wysokie. Dlatego terapia i wsparcie są tak ważne.

MIT 8: Terapia działa tylko wtedy, gdy ktoś sam chce się leczyć

➡ FAKT: Nie każdy idzie na terapię z przekonaniem, że tego chce. Czasem to presja bliskich, czasem strach przed konsekwencjami. I to jest OK – często dopiero w trakcie leczenia pojawia się prawdziwa motywacja do zmiany.

MIT 9: Po terapii można wrócić do „kontrolowanego” używania

➡ FAKT: Wielu uzależnionych myśli: „Teraz już wiem, jak to działa, więc mogę pić/brać/grać w kontrolowany sposób”. Niestety, w większości przypadków to prowadzi do nawrotu. Uzależnienie to choroba, w której „trochę” często oznacza „znów od początku”.

MIT 10: Jeśli ktoś próbował się leczyć i się nie udało, to znaczy, że już nie ma dla niego nadziei

➡ FAKT: Nawroty to część procesu zdrowienia. Tak samo jak w innych przewlekłych chorobach (np. cukrzycy czy depresji), czasem potrzeba kilku prób, różnych metod i odpowiedniego wsparcia, żeby znaleźć coś, co naprawdę zadziała. Każda próba to krok do przodu.

Uzależnienie nie jest wyborem. Ale zdrowienie – już tak. Jeśli znasz kogoś, kto mierzy się z tym problemem, nie oceniaj. Wesprzyj go w drodze do zmiany.